Xe đạp địa hình băng đồng là gì?
Xe đạp băng đồng (XC – Cross Country Cycling ) là một nhánh của xe đạp địa hình. XC là được chọn làm môn thi đấu chính thức tại Thế vận hội Olympic năm 1996 và đây là thể loại xe đạp địa hình duy nhất tại Olympic cho đến ngày nay.
Về địa hình
Địa hình là một trong những yếu tố chính, xác định nên một đường đua XC tiêu chuẩn. Đường đua XC được cấu tạo bởi hỗn hợp các cung đường mòn băng qua các khu vực đồng trống, đường rừng, đường đất và thậm chí cả một số đoạn đường nhựa hoặc betong phối hợp.
Cho đến thời gian gần đây, môn đua xe đạp băng đồng (XC) vẫn được ngầm cho là môn “dễ chơi” hay “dành cho người mới”, vì đặc điểm của loại hình thi đấu này chú trọng vào thể lực hơn là kỹ thuật.
Jolanda Neff trên đường đua XCO tại giải Albstadt World Cup
Đua xe đạp địa hình băng đồng
Môn đua XC thường chú trọng vào thể lực và sự bền bỉ, hơn là yếu tố kỹ thuật, và một cuộc đua thường diễn ra trong khoảng thời gian từ 30 phút đến 24 giờ (all-day race). Thêm vào đó, rất nhiều cuộc đua XC được chia thành từng chặng và diễn ra trong vài ngày. Những cuộc đua XC này có thể bắt đầu tại một điểm, kết thúc ở điểm khác, hoặc là đua nhiều vòng ngắn quanh một quãng đường nhất định. Thể thức đua XC Short Track là một ví dụ, với rất nhiều vòng đua ngắn lặp lại liên tục với cường độ cao quanh một khu vực tập trung, nhờ đó, người xem tiện theo dõi và cổ vũ.
Không giống như những giải đua đổ đèo, với cách xếp thứ hạng theo kiểu Tính giờ cá nhân (Time Trial), từng rider bắt đầu riêng lẻ; các cuộc đua XC thường bắt đầu với một nhóm lớn hoặc nhỏ, trong đó, vận động viên được chia thành từng tốp tuỳ theo độ tuổi, hạng mục đăng ký,… Một số cuộc đua XC với số lượng rider quá lớn có thể áp dụng cách xuất phát tương tự như các tay đua xe hơi ở giải Le Mans, vận động viên đứng xếp hàng từ xa, khi có hiệu lệnh thì sẽ chạy bộ đến vị trí đang để xe của mình và xuất phát.
Ở cấp quốc tế, các giải đua XC được quản lý bởi UCI (Liên đoàn vận động viên xe đạp quốc tế). Ở Mỹ, chúng thuộc sự quản lý của USACMTB, một nhánh của USA Cycling. Ở Anh, British Cycling là cơ quan quản lý các giải đua này.
Thể thức thi đấu
Hiện nay có 3 thể thức thi đấu XC phổ biến, bao gồm:
– XCE (Cross-Country Eliminator): Đua băng đồng loại trực tiếp. Bốn hoặc sáu tay đua sẽ cùng đua một lần, người về cuối cùng sẽ bị loại.
– XCO (Cross-Country Olympic): Đua băng đồng nhiều vòng lặp lại quanh một khu vực đường đua ngắn được định sẵn. Đây là thể thức duy nhất được sử dụng trong các giải đua Olympic và thể thức này đòi hỏi nhiều kỹ thuật MTB hơn hai thể thức còn lại.
– XCM (Cross-Country Marathon): Đua băng đồng cự ly việt dã (marathon) với quãng đường đua trung bình từ 65km đến 100km. Thể thức XCM đang ngày càng phát triển trong những năm gần đây, một phần vì quy định thi đấu mở cho nhiều người, nhiều trình độ & lứa tuổi.
 |
 |
 |
| XCE – Đua băng đồng loại trực tiếp | XCO – Đua băng đồng chuẩn Olympic | XCM – Đua băng đồng marathon |
